Het college van burgemeester en schepenen van de stad Deinze gunde de werken voor de bouw van het AC “Leiespiegel, het huis van de Deinzenaar”. Ze konden dit realiseren binnen de raming van het door de gemeenteraad vooropgestelde budget. De stad toont hiermee duidelijk haar ambitie om het project Deinze 2020 verder te zetten. Het ontwerp is van de Britse architect Tony Fretton, die hiervoor door de Vlaams Bouwmeester werd geselecteerd.
Op de vooravond van de Dag van de Architectuur (zondag 13 oktober 2013) is het stadsbestuur trots om de gunning van het AC te kunnen aankondigen. Om ervoor te zorgen dat het administratief centrum werkelijk zou voldoen aan alle behoeften stelde het stadsbestuur een projectdefinitie en een uitgebreid programma van eisen op. In samenwerking met de Vlaams Bouwmeester organiseerde het stadsbestuur daarna een ontwerpwedstrijd, waaraan vier gerenommeerde architectenbureaus deelnamen. Na advies van een expertencomité stelde het college van burgemeester en schepenen in september 2009 Tony Fretton architects als ontwerpteam aan. Recent ontving stad Deinze nog de Prijs Bouwmeester 2013 in de categorie ‘stedelijk landschap’, de tweede prijs voor stadskernvernieuwing in twee jaar tijd die de stad kreeg van de Vlaamse overheid. Van alle op stapel staande bouwprojecten is het dossier van het administratief centrum het verst gevorderd, het is daarom logisch dat dit project eerst wordt gegund. Bovendien zijn er aan het oude stadhuis herstellingswerken nodig die ook in de loop van deze legislatuur zullen gebeuren. Het voordeel van nieuwbouw is dat de diensten gewoon kunnen verhuizen eens de nieuwbouw af is. Hierna schetsen we voor de volledigheid nog kort even de geschiedenis van dit dossier.
Deinze is een groeiende stad
Het aantal inwoners van Deinze is steeds gegroeid. In 1970 telde de stad 6.241 inwoners. Door de fusie in 1971 groeide het aantal inwoners tot 16.858 en door de fusie in 1977 tot 24.237. Op 1 augustus 2013 telde Deinze 29.981 inwoners. Er wordt verwacht dat het aantal Deinzenaars de komende jaren nog zal groeien.
Het stadspersoneel is de laatste jaren meegegroeid met het aantal inwoners. In 1973, na de eerste fusie, waren er 18 personeelsleden, en in 1978, na de tweede fusie waren het er al 39. Stap voor stap verhuisden verschillende diensten naar buitendiensten, bijvoorbeeld de sportdienst, de jeugddienst, het archief, de dienst voor opvanggezinnen … Toch moeten er vandaag 65 personeelsleden hun werkplek hebben in het stadhuis en de aanpalende gebouwen.
In 1974 (na de eerste fusie) telde Deinze 19 gemeenteraadsleden, in 1977 (na de tweede fusie) 27. Sinds 1995 telt Deinze 29 raadsleden, burgemeester en schepenen inbegrepen. Hun takenpakket is in de loop der tijd sterk uitgebreid en het ambt van burgemeester en schepen is vandaag een voltijdse dagtaak. Elke schepen heeft daardoor behoefte aan een eigen kantoor. Alle raadsleden moeten uiteraard ook een plaats hebben in de raadzaal en moeten voor de fracties over eigen vergaderzalen kunnen beschikken.
De stad krijgt meer taken opgelegd van de hogere overheid
De laatste jaren kreeg de stad meer taken van de hogere overheden. Vooral inzake vergunningenbeleid worden de taken van de stad steeds complexer. Hiervoor is uiteraard meer personeel nodig dat ook moet worden gehuisvest.
Een goede huisvesting is ook vanuit personeelsbeleid essentieel. Wie werkt op een goede plek presteert beter, wat o.m. minder absenteïsme oplevert. Bovendien willen steeds beter geschoolde mensen voor de stad komen werken. Zij verhogen het professionalisme van de stad, wat leidt tot beter onderbouwde besluitvorming. Die leidt dan weer vaak tot het verwerven van bijkomende subsidies.
Ook voor wie er moet werken, is het oude stadhuis simpelweg niet meer van deze tijd. Veel personeelsleden moeten burgers aan hun werktafel ontvangen. Er is geen afzondering van personeelsleden zonder loketfunctie en door de drukte tijdens openingsuren voor het publiek is het voor hen vaak zeer lastig werken. Ruimte voor privacy is er nauwelijks. Vele delen zijn sterk verouderd, met nauwelijks daglicht, geen luchtverversing, barsten en schimmel in de muren, …
De stad zet in op participatie
Het stadsbestuur geeft via adviesraden en commissies inspraak aan de bevolking over steeds meer onderwerpen – en dat kan enkel toegejuicht worden. Zo heeft Deinze vandaag onder meer een Verkeerscommissie, Marktcommissie, Museumcommissie, Beheersorgaan Bibliotheek, Erfgoedcommissie, Cultuurraad, Commissie Academie voor Muziek, Woord en Dans, Sportraad, Milieuraad, Jeugdraad, Seniorenraad, STAPH, GROS, Gecoro, Landbouwraad, Opperdekenij, Lokaal overleg kinderopvang, raad Lokale Economie, Beheersorgaan gemeenschapscentrum, Onderwijsraad, Commissie Drugpreventie en de V.V.V.-Leiestreek. Al die raden en commissies moeten plaats hebben om samen te komen en vergen heel wat administratie.
Een klantvriendelijk gebouw
De huidige gebouwen van het stadhuis voldoen niet aan wat burgers vandaag van een klantvriendelijke administratie mogen verwachten. De diensten zitten verspreid over verschillende gebouwen, met drie afzonderlijke toegangen en zonder duidelijke loopzone. Verschillende diensten en lokalen zijn niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Het is niet mogelijk om bezoekers privacy te geven waar nodig, er is te weinig ruimte om hen te ontvangen en er zijn geen wachtplaatsen. Moderne dienstverlening vereist een concept met front- en backoffice (frontoffice: medewerkers die in direct contact staan met de bezoekers; backoffice: medewerkers die geen direct contact hebben met de bezoekers), maar dat is niet mogelijk in de huidige gebouwen: de bezoeker staat nu steeds meteen in het volledige kantoor, waar vaak verschillende personeelsleden werken. Bij avondvergaderingen kunnen sommige delen niet afgesloten worden, wat dan weer een veiligheidsprobleem creëert, …
Een milieuvriendelijk gebouw
Het gebouw zal verwarmd en geventileerd worden via de modernste technieken. Zo investeert de stad onder meer in een BEO-veld (bodemenergie opslag). Dit is een duurzame manier om gebouwen milieuvriendelijk te koelen in de zomer en te verwarmen in de winter. Hierbij worden een aantal buizen die hydraulisch met elkaar in verbinding staan in de grond verwerkt tot op 100 meter diepte. Door de buizen wordt een vloeistof gecirculeerd, in de winter wordt hiermee warmte onttrokken uit de bodem en in de zomer wordt de koelte onttrokken uit de bodem.
Tenslotte, waarom het huidige gebouw niet verbouwen?
Het huidige gebouw is beeldbepalend voor de Markt, de renovatie ervan lag moeilijk. Intussen is het gebouw bovendien beschermd als monument. In mei 2008 besliste de gemeenteraad dat de stad een administratief centrum zou bouwen op de RAC-parking. Later in dat jaar kwam het stedenbouwkundig plan voor de stadskernvernieuwing ‘Stedelijk wonen aan de Leie’ tot stand. Dat stelde onder meer dat de Leie veel meer het imago van de stad diende te bepalen. De gemeenteraad schaarde zich achter het nieuwe plan en besliste dan ook in november 2008 om de locatie voor het administratief centrum te verplaatsen naar het Rheinbachplein. Het nieuwe gebouw zal naar de Leie toe gericht zijn en zo mee het gezicht van Deinze bepalen. Het oude gebouw krijgt een nieuwe bestemming die nog niet werd bepaald.
Andere steden en gemeenten die kozen voor nieuwbouw
Temse, Aalter, Zulte, Sint-Martens-Latem, …
Vooral in het buitenland werd al gekozen om samen te werken met gerenommeerde architecten voor nieuwbouw van administratieve centra, zoals bijvoorbeeld in Den Haag (‘Het ijspaleis’ van Richard Meier) en Montpellier (Jean Nouvel, François Fontès).