De Mouterij (1875-2007): van vislijmfabriek tot jongerencentrum

In heel wat (kleine) steden speelde in de negentiende en begin twintigste eeuw een mouterij een belangrijke rol. Mouten is zetmeel uit graan omzetten in vergistbare suikers en die waren een belangrijke grondstof voor bier en jenever. Het gebouw in Deinze werd opgetrokken rond 1875, eerst als atelier voor de productie van 'loodwit en vischlijm'. Vislijm werd gebruikt om de troebelheid uit het bier te halen. De initiatiefnemer was Constatin Rogge.

Zijn zaak was 430 m² groot en werd in 1889 reeds overgelaten aan de familie Agneessens. Na de periode van Remi (moutschieter en fabrikant van vislijm) en Arthur-Pieter Agneessens (brouwerij) werd het complex verder gebruikt als bieruitzetterij. In de jaren zestig, na het overlijden van Leon Agneessens, verdween ook deze activiteit.

Het fabrieksgebouw bleef leegstaan en enkel de gebouwen grenzend aan de Markt bleven operationeel als de – ondertussen afgebroken – herbergen 'Rozenhof' en 'The Club'.      

In de jaren zeventig werd de Mouterij gerenoveerd en heropend als een jeugdcentrum. Ondermeer toenmalig stadssecretaris Yvan Vandenbrande heeft zich voor dat project ingezet. Ondanks de beperkingen van het gebouw – te smal – bleef het functioneren tot eind jaren negentig. Er was een vergaderruimte, filmzaal, kleine polyvalente ruimte, rudimentaire jeugdherg… en vooral jeugdcafé. Dat alles werd door jongeren zelf beheerd. Het fungeerde ook als centrum van de jeugddienst. 

In 1998 viel een bericht in de bus dat het gebouw niet brandveilig was, wat uiteraard het einde betekende voor het jeugdcentrum.

Nadien kocht de Deinse Sociale Bouwmaatschappij het gebouw op, met de bedoeling het te vervangen door sociale flats. Blijkbaar zal het een gelijkaardige bouw worden als het recent opgetrokken appartementencomplex aan de zijkant. De vondst van asbest in het gebouw, amper een half jaar geleden, vertraagde het project maar vorige week is de afbraak dan toch effectief gestart.

Het zou mooi zijn als het nieuwe complex de naam 'de Mouterij' krijgt; op die manier blijft een verwijzing bestaan naar de vroegere activiteiten.

Stefaan De Groote