Over ‘moord, misdaad en machtsmisbruik’ in Het Land van Nevele

Een kermismoord in Hansbeke, gevechten tussen lotelingen, een overleden pastoor in een vijver in Nevele, een raid van de beruchte bende Vanhoe-Verstuyft in Leerne, een cafébazin uit Bachte gevonden in het kanaal, een vrouw uit Vinkt doodgeschoten in de Kattestraat in Deinze… het zijn maar enkele voorbeelden van zware misdaden die plaatsvonden in Nevele en de omgeving van Aalter en Deinze tussen 1884 en 1978. Al die verhalen samen zijn een merkwaardig themaboek geworden in de tijdschriftenreeks van de heemkundige kring, dat volgende maand november zal verschijnen.

Heemkundige Stefaan De Groote, die de redactie deed, onderzocht met de hulp van Denis Pieters, André Bollaert, Jan Luyssaert en André Stevens een aantal van deze treurige gebeurtenissen die lang bleven nazinderen bij de bevolking. Maar het is een stuk van onze geschiedenis.

Het boek wil ook aantonen waarom een dergelijke misdaad plaatsvond, wat de reacties waren van de omgeving, hoe politie en parket de zaak aanpakte en op welke manier de geschreven pers de gebeurtenis bekeek.

De indruk bestaat dat er een concentratie van dergelijke gevallen van doodslag was net voor de Eerste Wereldoorlog en vooral de broeierige sfeer op de kermissen de messen deed flitsten. Het is een periode met overbevolking, emigratie, bijna geen sociale voorzieningen en nog vrij veel armoede. In 1919 nam het aantal overvallen in die mate toe dat het gemeentebestuur van Merendree 40 wapens met bajonetten uitdeelde aan haar inwoners.
Een lezer van ’t Getrouwe Maldegem kroop in zijn pen over de kermis van Landegem en zijn brief verscheen op 4 november 1920: Op septemberkermis werden alhier enige orgels geplaatst. Er staan er vier of vijf. Ganse zondagen is het een dansen en springen tot laat in den nacht en al het gemene goed, jongens en meisjes van Landegem (Boven) en Nevele (Hul) is er te zien. Niettegenstaande het verbod van sterke dranken is het een drinken en zwadderen dat het een aard heeft, waaruit zoals het nu zondag laatst ’t geval was, vechtpartijen voortspruiten. Een dronken soldaat van den Hul was hier de schuld. Een jongen bloedde nogal hevig, Ook de ruiten hebben nogal wat geleden. Kan er geen einde gesteld worden aan al die verdierlijking die ons volk en ons klein Landegem tot schande maken. Denkt er eens aan heren bevoegd. Een trouwe lezer van ’t Getrouwe.
De zaak bende Van Hoe-Verstuyft (1919) en de zaak Jespers (1978) die worden behandeld, kunnen elk worden beschouwd als de zaak van de (vorige) eeuw voor het Assisenhof in Gent.

Niet-leden van de heemkring die de publicatie willen krijgen, doen best een voorintekening van 10 euro op het rekeningnummer rek. nr. BE69 0013 9516 8578 van Het Land van Nevele met als mededeling ‘misdaadnummer’. Lid worden voor 20 euro kan ook nog. Men krijgt dan vier publicaties toegestuurd.
Meer info: www.landvannevele.com of www.facebook.com/landvannevele