Open Monumentendag een dagje langer in Deinze

Onder het motto “Gestuwd door de Leie, Astene en Deinze gisteren en morgen aan de boorden van de rivier” vult Deinze op de Open Monumentendag het thema rond de vier elementen (water, vuur, aarde, lucht) in. En de titel maakt al duidelijk dat vooral het element water aan bod komt. Geen toeval want niet voor niets is de Leie een essentiële factor in het ontstaan van de stad en het beeld van het omliggende landschap. Het stuwen staat enerzijds op de stedelijke dynamiek, zowel in het verleden als in de toekomst. Die morgen slaat natuurlijk ook op de koppeling met het stadsvernieuwingsproject waar de rivier ook centraal staat. Op Open Monumentendag wordt die vernieuwing bekeken in het licht van de monumenten en hun erfgoedwaarde. Anderzijds slaat dat stuwen uiteraard ook op het Sas in Astene, toch één van dé uithangborden als het over watergebonden erfgoed gaat in de Leiestreek. En aan de boorden van de rivier vinden we niet alleen industrie zoals de bloemmolens van Dossche Mills, maar ook recreatie bij Vosselare Put.

Nieuw voor dit jaar is dat de Open Monumentendag in Deinze over twee dagen wordt uitgesmeerd. Niet alleen op zondag maar ook op zaterdagnamiddag kan het programma worden bezocht. Maar er zitten nog meer verrassende nieuwe elementen in het programma van dit jaar. Voor het eerst bestaat de mogelijkheid om per boot van Astenesas naar Deinze centrum te varen (of vice versa) en dit met een historisch vaartuig. Wie met de fiets of de auto het parcours aflegt, kampt dan met het probleem om terug aan de startplaats te geraken. Daarom zijn er twee huifkarren die Deinze en Astene met elkaar verbinden. Omdat de capaciteit van de boten beperkt is en om onnodige wachtrijen te vermijden, is reserveren voor de boottochten noodzakelijk.

Zoals ondertussen de gewoonte, is de Open Monumentendag opgevat als een fietstocht met geleide/gegidste wandelingen op de bezoekpunten. Sportievelingen die liever te voet gaan, kunnen het traject van circa 8,5 km gerust met de benenwagen afleggen. Uiteraard kan men ook met de auto de bezoekplaatsen aandoen, maar men moet er soms een eindje vandaan parkeren omwille van de veiligheid. Bijvoorbeeld Vosselare Put zal niet met de wagen te bereiken zijn; de parking daarvoor zal zich nabij de Leernsesteenweg bevinden van waar men via de zelfbedieningsveerpont “Bathio” de locatie kan bereiken.

Klik op Lees meer voor het progamma.
Info: Guido Van Peeterssen

 

PROGRAMMA

Het startpunt bevindt zich aan de O.L.V. kerk in het centrum van Deinze. De kerk zelf maakt onderdeel uit van het programma, maar zoals steeds wordt het monument in functie van het thema bekeken. Achter een houten afsluiting die normaal op slot is, betreden we de doopkapel. Daar maken we kennis met water als spirituele zuivering. We bekijken de doopvont van dichtbij en de mechaniek waarmee het deksel wordt bewogen. Voor het thema lucht is het orgel uitgekozen. Het instrument is samengesteld door de beroemde orgelbouwers van Peteghem in 1740 en de kast door Pieter Meyns. Speciaal voor OMD mogen we naar het doksaal klimmen en kunnen we van dichtbij een blik werpen op het binnenste van het orgel. Een (leerling)organist geeft uitleg en een kleine demonstratie van de belangrijkste kenmerken van het instrument. Bijzonder is ook de presentatie van liturgisch materiaal dat normaalgesproken weggestopt zit in de kluis. Uitschieter daarbij zijn de relieken van Poppo (978-1045), één van onze oudst gekende Deinzenaars die bovendien nog heilig verklaard is. De reliekhouder is een glazen schrijntje met houten kader, versierd met zilveren figuurtjes. Met dank aan de Kerkfabriek om deze objecten voor ons te willen ontsluiten. Wie zich de klim niet ontziet, kan de beiaardkamer bezoeken en het instrument van dichtbij bekijken (uiteraard niet de klokken).

Het thema aarde herkennen we in de opgravingen op het Kerkplein die net zijn afgerond en die op de Markt die net moeten beginnen. De eerste resultaten worden door de KLAD (Kale-Leie Archeologische Dienst) en het EEC (Ename Expertisecentrum voor erfgoedontsluiting) gepresenteerd in de weekkapel van de O.L.V.-kerk. Een samenvatting van de projecten rond de stadsvernieuwing is daar eveneens te bekijken.

Niet elke dag mag je de site van de Dossche Mills in de Tolpoortstraat betreden, maar tijdens OMD mag dat wel. Enerzijds wordt ingegaan op de historiek van het bedrijf en zien we welke gebouwen bij welke periode thuishoren. Niet toevallig ligt het aan de waterkant, want tot vandaag wordt er tarwe per boot aangevoerd. Het proces van graan tot meel wordt uit de doeken gedaan met aandacht voor hoe het vroeger gebeurde en nu. Anderzijds wordt ook naar morgen gekeken, naar de plannen voor de herinrichting na de verhuis van de activiteit en hoe dit een nieuw bruisend deel van het centrum van Deinze zal worden. Om het geheel wat bevattelijker te maken wordt er op grote zeildoeken een geïllustreerde samenvatting gepresenteerd, opgemaakt door Bailleul Ontwerpbureau.

Van daar verplaatsen we ons naar Astene, maar dan wel via Bachte waar we met het veer de Leie oversteken. Water kan ook voor recreatie en ontspanning dienen en het typevoorbeeld is ongetwijfeld Vosselare Put. Eén van de weinige plaatsen in Vlaanderen waar men vandaag nog in een rivierarm kan zwemmen en tegelijkertijd de koeien aan de overzijde zien drenken. Vosselare Put is niet alleen voor de jeugd een begrip, maar ook voor hun overgrootouders als men weet dat er al een traditie van méér dan 100 jaar zwemmen is. Hoe een voormalige kippenkwekerij omgebouwd werd tot kleedhokjes en kantine is op zich al een merkwaardig verhaal. Maar nog merkwaardiger is het houten paviljoentje van madame Lulu en monsieur José dat er achter is gelegen. Van Feldwebel bureel tijdens WOII is het in de jaren ’50 en ’60 een vrijetijdshuisje geworden van een Gents koppel om vandaag in de zomer occasioneel als slaapplaats voor de redders te dienen. Maar om de details te vernemen moet je deelnemen aan de Open Monumentendag. Ter plaatse zal ook een grondboring op de oevers van de Leie plaatsvinden om zo de evolutie van het landschap te ontsluieren. Aarde als element dus.

De liefhebbers mogen van de vzw Vrienden van Vosselare Put op die dagen gratis zwemmen en de winterzwemmers doen een zwemdemonstratie in historische badpakken. In de cafetaria is er eveneens een kleine tentoonstelling over de historiek van de vereniging. Het straatje van Vosselare Put naar het Sas van Astene zal die dag autovrij zijn.

De sasmeesterswoningen en de omgeving voorstellen is waarschijnlijk overbodig, maar wie kent de historiek van nabij? Met het afsnijden van de grote Leiebocht (1860) bespaarden de schippers niet minder dan 8 uur vaartijd. Om het grillige waterpeil van de Leie beter te beheersen bouwde men in 1876 een stuw met sluis, die mits enige wijzigingen tot ons is gekomen. Het imposante woningenblok dateert uit dezelfde periode.

Het orgelpunt van de dag zijn zonder twijfel de boottochten die van daar vertrekken (of van bij de O.L.V.-kerk) in samenwerking met de vzw Historische Vaartuigen. De tjalk “De Goede Verwachting” is een ijzeren vrachtschip uit 1908 dat mits enkele aanpassingen vandaag nog in de vaart is als historische schuit. Samen met de voormalige Duitse riviersleepboot de “Mattheus” uit 1920 zal het schip ons over het water naar het startpunt nabij de kerk vervoeren. Onderweg zien we een deel van de geschiedenis van Deinze passeren. Met de huifkar kan je terug om je fiets op te halen.

 

Praktische informatie

· Openingsuren: zaterdag 11/09 geldt een vrije start op het volledige OMD-parcours tussen 13 en 17 u., zondag 12/09 tussen 10 en 17 u.

· Centraal onthaal- en vertrekpunt van de bewegwijzerde fietsroute (ca. 8,5 km) is aan de O.L.V.-kerk aan de Markt te Deinze. Hier is er de mogelijkheid om een fiets te huren (tegen 5 EUR). Op elke halteplaats is de nodige fietsenstalling voorzien.

· Boottocht: tussen het kerkplein (Deinze) en Astenesas (of omgekeerd) varen 2 historische schepen die om het uur vertrekken. Reservatie vooraf is verplicht en kan bij de dienst toerisme van de stad Deinze (09/380 46 01 of 02, [email protected]). Met de huifkar keer je terug.

· Autoroute: wie dit verkiest kan met zijn auto de belangrijkste plaatsen bereiken waarvan een plannetje te verkrijgen is aan het centraal onthaal. Autoparking is voorzien.

· Gidsbeurten: alle halteplaatsen zijn met onthaal én gidsbeurten. Een rondleiding met gids vangt aan naargelang het aantal bezoekers; ca. 17.45 u. vangt de laatste gidsbeurt aan. Uitzondering in de

Onze-Lieve-Vrouwekerk:
Zaterdag 11/09: gidsbeurten tot 16.45 u. en vanaf 17 u. niet meer toegankelijk (eucharistieviering)
Zondag 12/09: niet toegankelijk tussen 10.45 u. en 12 u. (eucharistieviering)

Beiaardtoren:
Zaterdag 11/09: niet toegankelijk
Zondag 12/09: gidsbeurten vanaf 13 u. tot 14 u. en van 15 u. tot 18 u.

· OMD brochure: Elke bezoeker ontvangt gratis een brochure in vierkleurendruk met daarin o.a. de routebeschrijving, tekst en foto’s over de monumenten en dorpsgezichten.

· EHBO: een hulppost van het Rode Kruis Deinze staat op zaterdagnamiddag (13-18 u.) en zondag (10-18 u.) doorlopend ter beschikking in zijn lokaal aan de Louis Dhondtstraat 17 (0473/619 055)

 

Verkeer

Er wordt een stilstaan- en parkeerverbod ingevoerd op zaterdag 11/09 vanaf 12 tot 18 uur en op zondag 12/09 vanaf 9 tot 18 uur. langsheen volgende openbare wegen:

o in de Hellestraat, vanaf het kruispunt met de Karperstraat tot aan het Sas van Astene;
o in de Kleine Pontstraat, vanaf het Sas van Astene tot bij de aansluiting jaagpad Leie;
o in de Leiedam, ter hoogte van de huisnrs 4-4b-5 (omgeving stadsarchief/muziekacademie).

Op zaterdag 11/09 vanaf 13u en op zondag 12/09 vanaf 10u wordt de Hellestraat, ter hoogte van het kruispunt met de Karperstraat, afgesloten voor alle verkeer, uitgezonderd het plaatselijke verkeer.

meer informatie: Stedelijke cultuurdienst, Gentpoortstraat 1 (3de verdieping), 9800 Deinze, tel. 09-381 95 12, e-mail: [email protected], website: www.deinze.be – Op zaterdag 11 en zondag 12 september 2010 : in elk opengesteld monument/plaats of GSM: 0496/744.938